De heilige boom: Een mooi voorbeeld van ecologisch bewustzijn.

Thailand

Ontbossing ontstond er als gevolg van commerciële kap, het verzamelen van brandhout en het aanleggen van dammen en pijpleidingen. De zogenaamde boomwijdingsceremonies vormen een tegengewicht. Boeddhistische symbolen werden gebruikt om de duurzaamheidfunctie van bomen te benadrukken, alsook de afhankelijkheid bij de dorpelingen van het woud. Op initiatief van ‘Phrakhru Pitak, een bekende ‘ecologiemonnik’ wiens beweging in de jaren tachtig van start was gegaan, omhulde in 1991 een groep monniken en leken in een nationaal park alle grote bomen met oranje monniksgewaden. Een deel van dat regenwoud werd bedreigd door de bouw van een dam. Daarmee wilden zij het woud ’heiligen’ en beschermen. Met die en andere symbolische acties stellen monniken de morele basis van de overheid en het marktkapitalisme in vraag. Er werden twaalfduizend zaailingen uitgedeeld aan de mensen om de ontboste gebieden te herbebossen en fruitbomen te planten. Overheidsinstanties, commerciële projectontwikkelaars en behoudsgezinde boeddhisten uitten kritiek op de religieuze ecologisten. Volgens hen horen monniken zich enkel bezig te houden met spirituele aangelegenheden en zich te onthouden van politieke actie.

De monniken, vooral afkomstig uit landelijke gebieden waar de gevolgen van milieuvernieling het zichtbaarst zijn, wilden met hun optreden Boeddha’s oorspronkelijke leer relevant maken in een eigentijdse context. Daartoe wendden ze een bestaand ritueel, de monnikswijding, op symbolische wijze aan om mensen eraan te herinneren dat bomen ook met respect moeten worden behandeld. Ze baseerden zich onder meer om een preek van Boeddha, die de zieke monnik Girimanande aanraadde tot rust te komen in de eenzaamheid van het woud, waar de onderlinge afhankelijkheid tussen mens en natuur voor de hand ligt. Boeddha stimuleerde het planten van bomen. Een boom omhakken, die de lucht die we inademen zuivert en schaduw verschaft, stond voor hem gelijk aan het verraden van een vriend. Dat dankbaarheidgevoel voor de natuur wordt uitgedrukt in de legende over Boeddha’s eerste daad na zijn verlichting : ‘Toen stond hij langdurig naar de boom te kijken die hem gedurende zijn lange meditatie schaduw had bezorgd’.

Zo zien we dus dat de huidige acties voor het milieu altijd hebben bestaan. De gulden regel voor het behoud van het milieu met alle aspecten ermee verbonden is het absolute respect voor het milieu, de dieren en de planten.

K.V.

Bron:In de ban van Boeddha en Brahman.Door Jan Van Eycken. Uitgev. Davidsfonds 2013