Lezersbrieven: Het moderne Shiatsu in Japan en Europa (deel 2)  

In ons eerste deel lieten we zien dat shiatsu zich op het kruispunt van twee "talen" van het lichaam.
Westerse wetenschap, die het leven beschrijft in termen van fascia, zenuwen en homeostase en oosterse wetenschap, die het benadert via Qi, meridianen en yinyang-dialectiek. Deze twee perspectieven zijn niet tegengesteld: ze bieden beide een aanvullend inzicht in dezelfde lichamelijke realiteit. Als je de ene optie weigert, verlies je de diepgang die de andere optie biedt.

Deel 2

🔬Westerse wetenschap versus oosterse wetenschap

Biomedische nauwkeurigheid en de grenzen ervan

Onder druk van Europese en Japanse instellingen probeert shiatsu vandaag de dag te integreren objectieve criteria.

Hoewel deze aanpak de geloofwaardigheid van het gebaar versterkt en een nauwkeurige evaluatie van de effecten ervan mogelijk maakt, bestaat het risico dat zorg verminderen tot een eenvoudige opeenvolging van gerichte manipulaties: het lichaam fragmenteert in pathologische zones, de dimensie relationeel,cultureel En symbolisch shiatsu verdwijnt.

Doordat hij zijn specifieke identiteit verliest, kan de shiatsu-beoefenaar verward worden met professionals als fysiotherapeuten, fasciatherapeuten en osteopaten, zonder dat hij over de benodigde vaardigheden beschikt.

Een coherente, symbolische en levende praktijk, maar riskant

Vanuit de Taoïstische bodem, IQ, de grijs, het yinyang-evenwicht en de 5 elementen zijn geen esoterische overblijfselen. Zij zijn operationele modellen geboren uit duizend jaar oude observaties en praktijken rondom de levenden. Samen met de oosterse wetenschap vormen ze de bron van de moderne shiatsu.

Het begrijpen en beheersen van deze oosterse wetenschap maakt een precieze, individuele en holistische behandeling mogelijk. Het kan elementen uit de reguliere geneeskunde integreren zonder dat de samenhang verloren gaat.

Deze spanning tussen de meetbare kracht van het gebaar en de symbolische rijkdom van de energetische taal vormen de kern van de uitdaging van moderne shiatsu.
We moeten objectiviteit combineren met wetenschappelijke en relationele diepgang om de effectiviteit en ziel van de zorg te behouden.

🚧DE risico's van afwijkingen door exclusieve modernisering

Objectivering ten koste van het symbolische

Op sociale netwerken vinden we beoefenaars van de ‘modernist 2.0’ die shiatsu willen verankeren in de biomechanica en neurofysiologie. Ze verwerpen de concepten van Ki, meridianen en de 5 elementen omdat ze deze te vaag of mystiek vinden.

Ironisch genoeg baseren ze hun moderne aanpak op dezelfde ideeën. Weefselnetwerken, myofasciale ketens, spanningszones. Ze streven naar kwaliteit en consistentie in hun gebaren en aanrakingen. Dit alles heeft betrekking op de oosterse energetische traditie.

Achter de schijn van een wetenschappelijk debat schuilt een cultureel vooroordeel die alleen waarde hecht aan wat gemeten kan worden en symbolisch erfgoed afdoet als ideologisch in plaats van klinisch.

Vervolgens lijden ze onder de perverse effecten en de verarming van hun zorg.

Standaardisatie van gebaren : de sessie wordt gereduceerd tot gestandaardiseerde manipulaties, zonder subtiele aanpassing aan het geheel van de ontvanger. Daar verlies van aandacht: de aanraking wordt mechanisch, ontdaan van zijn luisterervaring, zijn resonantie en zijn relationele diepte. De kunst van de zorg als het zijn culturele en energetische dimensie verliest, verliest het zijn vermogen om de diepe processen van transformatie, regulering en evenwicht te ondersteunen.

Zonder te vergeten de professionele verwarring : deze beoefenaars, losgekoppeld van de traditie, samensmelten met, fysiotherapeut, fasciatechnicus, zie arts. En dat allemaal zonder dat men over de juiste vaardigheden beschikt en zonder een duidelijk kader voor erkenning.

⚖️De risico's van een ongestructureerde energiebenadering

Mogelijke gebreken vanuit een puur energetische of symbolische benadering, wanneer deze slecht wordt overgedragen of zonder waarborgen wordt toegepast

• Therapeutische en willekeurige vaagheid : zonder waarborgen, zonder precieze kennis, zou elke beoefenaar zijn eigen ‘onevenwichtigheden’ kunnen construeren (lege milt, overtollig hout, enz.), waardoor shiatsu zich distantieert van de klinische realiteit en persoonlijke projecties vervangt, wat eerder een bron van onzekerheid dan van therapeutische helderheid is.
  
  
• Houding van de ‘spirituele kenner’ :losgemaakt van het concrete lichaam vervalt de behandelaar in oncontroleerbare esoterische vertogen, waardoor de kloof tussen de zorg en de ontvangende persoon alleen maar groter wordt.
  
  
• Vervaging van professionele grenzen : bij gebrek aan een ethisch kader en regelmatig toezicht vervagen de grenzen van het therapeutische veld, waardoor de deur openstaat voor psychologische of gebareninmenging die het vertrouwen en de veiligheid van de ontvanger ondermijnt.

Maar zonder rigoureuze framing Shiatsu kan afglijden naar therapeutische vaagheid, foutieve interpretaties of mystieke driften. Zonder toezicht en duidelijke maatstaven zou de beoefenaar zichzelf kunnen positioneren als een ‘spirituele kenner’.

🔄Moderniseren zonder te ontkennen

De werkelijke uitdaging is niet om de traditie te verlaten ten gunste van een wetenschappelijke ‘moderniteit’, maar om de pluraliteit van shiatsu.
Deze discipline is nooit statisch geweest: ze is altijd in ontwikkeling en integreert nieuwe kennis zonder zichzelf te verraden. Het gevaar treedt op wanneer modernisering de “symbolische adem”waardoor shiatsu wordt gereduceerd tot een biomedisch protocol.
Shiatsu zonder betekenis is niets meer dan een aanraking zonder essentie.

🧩 Op weg naar intelligent samenleven

Om de bijdragen van de conventionele geneeskunde te integreren, moeten we nog steeds weten welk opleidingsniveau plaats ze.

Er is meerdere niveaus van betrokkenheid, elk met zijn eigen therapeutische horizon en specifieke vaardigheden. Om vooruit te komen zou het nodig zijn poging tot oprichting een nomenclatuur die representatief is voor deze vaardigheidsniveaus.

Scholen en Federatie zijn op weg naar deze integratie.
Scholen hun cursussen ondersteunen, de federaties Probeer ze in overeenstemming te brengen met conventionele of referentiekaders.
De FES (Europese Shiatsu Federatie) streeft er bijvoorbeeld naar om het basiscurriculum aan te passen aan het Europese kader van het EQF.

Tot de basisopleiding behoren onder meer de algemene anatomie van botten, spieren en gewrichten, fysiologie: lichaamssystemen vanuit een westers perspectief, en pathologie: symptomen van ziekten en syndromen.
JIJ je stelt ook de vraag om te weten hoe deze keuzes werden gemaakt?

Met een benadering die, naar mijn mening, bevooroordeeld is.
Bevooroordeeld door een overdreven gefocuste blik onder andere over de poging om de cursussen te harmoniseren, de eisen van kaders zoals het EQF of het Japanse kader en minder over de realiteit van beoefenaars en hun behoefte aan toegang tot vaardigheidsniveaus.

Maar laten we het eens anders aanpakken.
Laten we beginnen met het bepalen van drie open vaardigheidsniveaus met betrekking tot de vaardigheden van erkende beoefenaars.

Laten we ons enerzijds baseren op de combinatie van criteria - intentie van de zorg, theoretisch model, duur en diepgang van de opleiding, mate van autonomie en type samenwerking - en anderzijds op de bewezen vaardigheden van praktiserende Shiatsu-beoefenaars.
Zonder in details te treden, kunnen we deze nomenclatuur aannemen:

🛋Ontspannende Shiatsu
Het maakt het mogelijk om aan te bieden allereerst welzijn en ontspanning.
Het is gebaseerd op eenvoudige anatomische grondslagen en een veilig ethisch kader.
De uitleg kan bestaan uit fysiologische inzichten (myofasciale release, zachte activering van het autonome zenuwstelsel).
Het is bedoeld voor een breed gezinspubliek, zonder diagnose of geavanceerde therapeutische intentie.
Hij is een pionier en ambassadeur van andere vaardigheidsniveaus.

⚡Energie Shiatsu (traditioneel)
Het maakt het mogelijk om behandel elke energie-onevenwichtigheid volgens de kennis van de klassieke Shiatsu-theorieën.
Wij maken onder andere gebruik van de vijf elementen, de meridianen en de transformatiecycli uit de Traditionele Chinese Geneeskunde.
Het kan de concepten van de reguliere geneeskunde integreren zonder dat er een diagnose wordt gesteld of diepgaande kennis van het onderwerp vereist is.
Wij gaan uit van een energieke praktijk en hedendaagse bijdragen vanuit de fysiologie.

💼Gespecialiseerde Shiatsu (therapeutische ondersteuning)
Hier komt de integratie van elementen uit de reguliere geneeskunde die passen bij Shiatsu volledig tot zijn recht.
Bedoeld voor complexe klinische situaties en het samenwerken vereist een uitgebreide training in onder andere anatomie, fysiologie, pathologie en psychosomatische processen.
Het combineert klinische nauwkeurigheid en energiemeting, wat een integrale en veilige aanpak garandeert,
Het kan ondersteuning bieden bij alle soorten pathologieën die door de medische wereld worden gediagnosticeerd.
De praktijk staat open voor samenwerking: gezamenlijke behandeling van casussen, interdisciplinaire begeleiding met artsen, psychologen en fysiotherapeuten, waarbij de specifieke identiteit van Shiatsu behouden blijft.

Vestigen deze nomenclatuur met drie niveaus – ontspanning, energiek en gespecialiseerd – biedt een duidelijk kader om op elk competentieniveau te introduceren, de relevante bijdragen van de reguliere geneeskunde.
Deze benchmark zou zowel respecteer de diversiteit aan stijlen en specialisaties, om de veiligheid en kwaliteit van de zorg te garanderen en de twee richtingen van samenwerking met de medische sector te structureren, zonder de specifieke identiteit van shiatsu te verwateren.

☀️Binnenkort... het derde deel van dit artikel

Nu we de spanning tussen moderne wetenschap en holistische visie hebben onderzocht, de paradoxen van standaardisatie hebben benadrukt, ons hebben gewezen op de excessen van een energiebenadering zonder ethisch kader en drie niveaus van praktijkvoering hebben geschetst, staan we op een kruispunt.

Voordat ik verder ga, nog een persoonlijke vraag.

🗯️Welk vaardigheidsniveau (ontspanning, energie of specialisatie) wilt u doceren of bereiken tijdens uw Shiatsu-opleiding?

NIn het laatste deel van het artikel openen we samen een geïnformeerde samenwerking met de medische sector, de opkomst van een Gemengde Shiatsu en integratief op Europese schaal, verantwoordelijkheid scholen en trainers, en de filosofische en symbolische kwesties.   - Thierry Vincke -