Uw mening wordt gevraagd op het eind van dit artikel.

 9 augustus
 "Olivier, ik mis je"
  12 augustus
  "Olivier, zorg goed voor jezelf"
  18 augustus
  "Olivier, je bent mijn licht, dank je"
  19 augustus
  “Olivier, mijn lichtpunt, ik begin eindelijk alle gevoelens die ik voor je heb te accepteren, ik hou van je, er is vrede, ik omhels je"
  22 augustus
  "Olivier, jouw liefde doet mijn hart zingen"
  3 september
  "Oli stuur me alsjeblieft een berichtje"
  14 september
  "Olivier, mijn liefde, sterven is niet langer een oplossing"
 
SMS, Jeanne, 9 augustus tot 14 september 2022
Jeanne is een fictieve naam.
 
Jeanne is 78 jaar oud. Ik ontvang haar al jaren voor shiatsu behandelingen. Oorspronkelijk kwam ze alleen naar mijn praktijk voor spier- en gewrichtspijnen. In het begin is het haar dochter M., die ik ook in behandeling had, die haar aan mij toevertrouwt: zij vertelt mij over haar regelmatige perioden van psychische stoornissen die haar meerdere malen naar het psychiatrisch ziekenhuis hebben geleid. Jeanne neemt chronisch psychotrope medicijnen. Ik hoef je de rest van haar ziektebeeld niet te vertellen.
 
Shiatsu lijkt bij Jeanne te passen, want ze komt al 2 jaar lang elke maand terug en vertelt me dat de sessies haar pijn verminderen en haar geest tot rust brengen. De sessies stoppen echter abrupt. Jeanne wordt voor enkele maanden geïnterneerd in een psychiatrisch ziekenhuis.
 
Een jaar later hervat ik de sessies aan huis op M.'s verzoek. Jeanne was al een paar maanden uit het ziekenhuis, maar haar algemene gezondheidstoestand was verslechterd: ze kwam haar bed niet meer uit, behalve om zich te wassen en op straat rondjes te lopen met de fysiotherapeut. Ze is regelmatig duizelig en valt vaak. De pijn is toegenomen, vooral in het rechterbeen. Regelmatige en hevige hoofdpijn. Incontinentie. Afwisselend diarree en constipatie. Depressieve symptomen en doodsverlangen. Totaal gebrek aan autonomie: dagelijks bezoek van hulpverleners, verpleegkundigen en andere gezondheidswerkers. Tal van medicijnen.
 
De sessies zijn enkele maanden geleden hervat. Elke week. Ik zal de details van de behandeling overslaan. We praten ook veel. Ondanks haar emotionele instabiliteit is Jeanne bij haar volle verstand. Ik ben vaak verbaasd over de kwaliteit van haar geheugen. Ze vertelt me over haar jeugd. Over haar "beproeving" met haar overleden man. Over haar kinderen. Over haar verlangen om te sterven en haar schuldgevoel om haar kinderen achter te laten. Over het schuldgevoel van haar kinderen om haar te laten gaan. Ze vraagt me of ik kan helpen aanknopingspunten te vinden ivm euthanasie.
 
Op een dag vertelt ze me over het goede dat ik haar doe. Van haar wachten, dag en nacht, op de sessie die volgt. Van het een komt het ander en uiteindelijk geeft ze toe dat ze liefde voor me voelt. Ze ziet me als haar goeroe, haar wijze man, haar minnaar. Sinds altijd". Ze vertelt me dat ze na veel nadenken wil dat ik aanwezig ben op de dag van haar dood om haar te begeleiden.
 
Ik bel haar dochter, vertel haar over mijn ongemak; dat ik overweeg de sessies op te schorten of Jeanne door te verwijzen naar een andere therapeut. Ik zeg haar dat ik geen zin heb om in het testament van haar moeder terecht te komen of een diplomatiek incident te creëren door een plaats in te nemen die niet de mijne is.
 
Tegen alle verwachtingen in, verbiedt haar dochter mij de sessies op te schorten. Ze vertelt me dat ik het beste ben wat haar moeder kon overkomen aan het einde van haar leven. Ze lijkt in paniek te raken bij het idee dat ze "alleen" voor haar moeder moet zorgen en dat haar toestand opnieuw wanhopig wordt.
 
Ademhalen. Tot rust komen. Luister naar de stemmen die van binnen uit werken.
 
Elke ongepaste seksuele of emotionele relatie met een voormalige of huidige cliënt/student is ten strengste verboden. Dit geldt tijdens de behandeling en tot 2 maanden na het einde van de behandeling of na verduidelijking van de machtsverhoudingen onder toezicht. Elk lid dat merkt dat hij of zij betrokken is bij ongepast contact met een cliënt is verplicht de professionele relatie onmiddellijk te beëindigen, een supervisor te zoeken en de cliënt door te verwijzen naar een collega (uittreksel uit de Deontologische Code van de BSF).
 
Jane is duidelijk in een staat van liefde. Dit is niet wederzijds, maar de toestand van mijn cliënt plaatst haar in een staat van afhankelijkheid die onverenigbaar is met voortzetting van de behandeling. Het doel van de behandeling is immers de cliënt een weg naar vrijheid te bieden. Vrijheid van pijn en ziekte. Vrijheid van alle vormen van spanning. Vrijheid die beweging brengt waar de menselijke ervaring inkrimpt. Door de sessies met mij voort te zetten, stemt ze in met de liefdevolle extase die bevrijdt, maar geeft ze shiatsu in strikte zin op. Ik moet haar doorverwijzen naar een andere therapeut.
 
Jeanne ervaart duidelijk een vorm van overdracht, in de psychoanalytische zin van het woord. In werkelijkheid projecteert zij op mij een emotie die voortkomt uit de professionele behandeling en speelt zij met haar therapeut een scenario na dat alleen haar aangaat. 
 
Ik kom te weten dat ik niet de eerste ben: ze is naar eigen zeggen "halsoverkop" gevallen voor verschillende gezondheidswerkers in haar leven (een verpleegster, een huisarts, enz.), met wie ze naar eigen zeggen wel eens een seksuele relatie heeft gehad. Volgens psychoanalytici is overdracht interessant wanneer zij als zodanig bewust is, wat hier het geval is aangezien mijn cliënte deze term zelf gebruikt en het haar duidelijk is dat de gevoelens niet wederkerig zijn. Moet ik doorgaan met de sessies? Moet ik de overdracht gebruiken om mijn cliënt bewust te maken van de asymmetrische aard van onze relatie, maar ook van de machtsspelletjes in haar leven die haar ervan weerhouden haar levenspad te aanvaarden, de dood te aanvaarden?
 
Jeanne’s dochter uit haar ongenoegen wanneer ik zeg met de behandelingen te willen stoppen, meer nog, ze plaatst me in een positie die niet meer bij mij past. Als ik stop, ben ik schuldig aan het verergeren van haar moeders ongeluk, zelfs aan het versnellen van haar dood. Ik zou ook verantwoordelijk zijn voor het verschuiven van een deel van de zorglast naar de mensen om haar heen, die al moe zijn van de dagelijkse zorg voor een bedlegerige, lijdende en depressieve vrouw. Ik weiger zo'n scenario uit te spelen. Moet ik in plaats daarvan de sessies spreiden en elke inmenging van deze zorg in mijn privéleven weigeren? Moet ik het niet gewoon herformuleren als: "Lieve Jeanne, ik ben je shiatsutherapeut, niet je minnaar, niet je psycholoog, niet je biechtvader. Ik heb dezelfde therapeutische relatie met jou als met al mijn cliënten. Ik leef met je mee. Ik voel voor jou, zoals voor al mijn cliënten, een broederlijke liefde. Dat is veel, maar meer ook niet.
 
Na Carl Rogers en de voorstanders van verschillende vormen van persoonsgerichte therapie (Gestalt, transactionele analyse, existentiële analyse...) ben ik ervan overtuigd geraakt dat er geen tastbare scheiding bestaat tussen de cliënt en de therapeut. Ik ervaar dit dagelijks wanneer mijn trillingstoestand zich voegt bij die van mijn omgeving, of het nu in meditatieve trance is of zelfs tijdens een shiatsubehandeling. Hoe vaak heb ik geen traan gelaten bij het leed van een cliënt of de woede van een ander gedeeld? Elke beoefenaar weet en ervaart dit: in het begin is alles energie. De taoïstische filosofie lijkt in overeenstemming met de kwantumfysica: vóór alle materiële dingen en daarbuiten delen we allemaal dezelfde universele energie. Dezelfde liefde? In dit geval, wat heeft het voor zin om te proberen de dingen te herdefiniëren? Als er geen scheiding is, moet ik dan alles bij het oude laten?
 
Als ik echt eerlijk ben tegen mezelf, moet ik toegeven dat ik haar liefdesverklaringen waardeer: als ze zoveel van me houdt, is dat omdat mijn shiatsu effectief is. Als zij zich zo druk maakt over het idee om een paar uur zonder mij door te brengen, is dat omdat ik echt belangrijk voor haar ben. Als ze op haar sterfbed naar me vraagt, is dat omdat ik krachten heb die anderen niet hebben... Ik moet de sessies voortzetten omdat ik verantwoordelijk ben voor haar welzijn. Ik walg van deze gedachten omdat ik besef dat ze een ego voeden. Ah. Moet ik dan niet stoppen met de sessies als ze me zoveel goed doen?
 
En jij, wat zijn jouw meningen over dit onderwerp?
 
In 2021 gaf ik 450 shiatsu sessies aan 180 verschillende cliënten.
 
Van de 180 cliënten die in 2021 werden behandeld, waren sommige jonge, mooie vrouwen. Wat zou mijn innerlijke debat zijn geweest als een van hen haar liefde voor mij had verklaard? Andere cliënten worstelden met heel andere realiteiten. Ik denk aan de vrouw van middelbare leeftijd die mij raadpleegde om haar te helpen over de rouw van haar zoon heen te komen, die een paar maanden eerder opgehangen was aangetroffen. Ik weet niet meer of ik huilde voor of nadat ze mijn praktijk verliet. Ik denk ook aan de jongeman, aan het begin van zijn leven, een schoolverlater, dubbele zelfmoordpoging, overmedicatie, wiens profiel lijkt op dat van mijn zoon, met wie de betrekkingen soms moeilijk zijn sinds hij als tiener het huis verliet.
 
De aard van ons beroep brengt ons ertoe in intiem contact te treden met onze cliënten. Deze vorm van intimiteit kan discussie oproepen, waar we soms alleen met meditatie of introspectie aan een afdoend antwoord komen.
 
Supervisie als hulpmiddel tot extern toezicht, de analyse van een derde partij helpt me om tot rust te komen en dingen op een rijtje te zetten.
 
En jij, wat zijn jouw meningen over dit onderwerp?
 
De BSF is van oordeel dat supervisie als vorm van toezicht mag worden gestimuleerd. Als u ook denkt dat supervisie een nuttig instrument kan zijn in uw beroepsleven, maar niet zeker weet waar u moet beginnen, dan horen wij graag van u. Stuur ons je mening via  . 

In de komende weken zullen wij je dan terug contacteren met een voorstel van initiatief, waarvan wij de details samen zullen bespreken.

Olivier de Stexhe

Ik doe mijn ding,
En jij doet jouw ding.
Ik ben niet op de wereld
Om aan jouw verwachtingen te voldoen
En jij bent niet op de wereld
Voor de mijne.

Jij bent jij
En ik ben ik,
En als we elkaar bij toeval ontmoeten
Is het goed.
En indien niet …
Dan is er niets aan te doen.

Fritz Perls